بنام خدا

حضرت امام باقر (ع) فرمود: این طواف صوری بی‌روح در جاهلیت نیز بود، اشواط سبعه و قربانی سابقه داشت: "هکذا کانوا یطوفون فی‌الجاهلیه?"، و اسلام آمد تا به مردم بگوید که گذشته از طواف کنار کعبه سنگ و گلی که "لاتضر و لاتنفع"، آمدن به حضور امام و عرض نصرت کردن، متمم حج است.

طبق بیان نورانی حضرت امام باقر (ع) حجی که رهبری در آن حضور و ظهور ندارد، ناقص است: "مِن تمام الحج لقاء الامام". البته این شامل همه عبادات بوده و اختصاصی به حج ندارد و به عنوان تمثیل است، نه تعیین؛ یعنی نه تنها "من تمام الحج لقاء الامام"، بلکه "من تمام الصلاه لقاء الامام"، همچنین "من تمام الصیام لقاء الامام"، چه اینکه "من تمام الزکاه لقاء الامام" و در پایان حدیث "بنی الاسلام علی خمسه أشیاء: علی الصلاه و الزکاه و الحج و الصوم والولایه"، سخن از "ولایت" است که با کلمه "والی" از آن تعبیر شده: "و الوالی هو الدلیل علیهن".

این سخن حضرت امام باقر (ع) که: "من تمام الحج لقاء الامام"، از آیه کریمه "الیوم أکملت لکم دینکم و أتممت علیکم نعمتی و رضیت لکم الاسلام دینا" که در حجه‌الوداع نازل شده، الهام و مدد گرفته است.

خداوند سبحان، اسلام همراه با ولایت و رهبری را برای ما پسندیده است. دین خداپسند، دینی است که با "کمال نعمت" و "تمام ولایت" آمیخته باشد پس نه تنها "من تمام الحج لقاء الامام"، بلکه "مَن تمام الاسلام لقاء الامام "